Wstępniak / Editorial

Archiwa dźwiękowe: posłuchaj wstępniaka w języku polskim

 

Sound archives: listen to the editorial in English

***

FILE#1 premiere: 25.11.2024 | FILE#2 premiere: 6.12.2024 | FILE#3 premiere: 16.12.2024

English below

Wstępniak – transkrypcja

Czym jest dźwiękowe archiwum i gdzie się znajduje? Czy jest to miejsce pamięci, instytucja, przestrzeń cyfrowa, a może raczej pewna idea i pewna tęsknota? Co trafia do dźwiękowego archiwum, kto sprawuje nad nim pieczę, komu będzie ono służyć w przyszłości? 

Każda z prac w twórczy i inspirujący sposób interpretuje temat dźwiękowego archiwum. Numer gromadzi pytania o pamięć i zapamiętywanie, archiwa przyrody i archiwa ludzi, pytania o dźwięki, które poprzez archiwizację budują nasze poczucie wspólnoty i o dźwięki, które wywołują niepokój czy lęk. Każda z osób autorskich na własny sposób zinterpretowała także formę audiopaperu – znajdziemy tu zarówno prace pozbawione narracji, jak i intermedialne dzieła, które przeplatają dźwięk, obraz i tekst. 

Nasz numer podzieliliśmy na trzy foldery – folder 1: duchy, folder 2. W poszukiwaniu zaginionych źródeł, folder 3 archiwa wyobrażone.

***

[[FILE#1]]

Pierwsza grupa prac nosi tytuł Duchy i zawiera audiopapery, które interpterują archiwum dźwięków w sposób właśnie duchologiczny. 

W swojej pracy Cmentarze Lena Achtelik dosłownie zabiera nas na miejsca wiecznego spoczynku; miejsca hiperpamięci i gromadzenia wspomnień o przeszłości. Bada dźwięki cmentarza, lecz także okołocmentarnej przyrody, i już na wstępie rozbija nasze myślenie o archiwum wprowadzając wątek nie zachowywania, lecz właśnie – zapominania i rozkładu.

Kolejna praca, czyli Still No Explanation Aleksandry Przybysz, to archiwum dźwięków dziwnych i niewyjaśnionych. To archiwum niepokoju graniczącego z teoriami spiskowymi – tajemniczych anomalii dźwiękowych, którym brak racjonalnego uzasadnienia. Wydobyte z czeluści internetu i zgromadzone przez autorkę dźwięki tworzą pracę podwójną – pozbawione niepokojącego opisu brzmieć mogą jako zupełnie przyjemny ambient.

W folderze Duchy znalazła się także praca o słuchaniu wiatru Patagonii, kuratorowana przez Maxa Bobera. Recording the Wind: Intuitions, Narratives and Poetical Practices in Patagonian Realities poświęcona jest pamięci i tożsamości, jaka zawierać się może w sile wiatru. To opowieść o kolonialnej przeszłości i pytanie o intermedialne możliwości archiwizacyjne: czy można zmapować i zarchiwizować przepływ wiatru w społecznościach pozbawionych głosu?

Folder Duchy domyka wronie archiwum Agaty Dyczko. W czasie wakacyjnych miesięcy 2024 roku w Warszawie wrony, kawki i gawrony zaczęły masowo wymierać, autorka czyta komentarze na fejsbuku na ten temat, wyrażające niepokój, złość i chęć niesienia pomocy. Praca jest archiwum bezsilności i żałoby, ale jednocześnie staje się upamiętnieniem zmarłych ptaków. To archiwum jako epitafium.

***

[[FILE#2]]

Folder drugi nosi tytuł W poszukiwaniu zaginionych źródeł, ponieważ otwiera nas na podstawowe problemy archiwum – wydobywanie źródeł i dostęp do nich.

Zawiłości pracy z dźwiękowym materiałem archiwalnym odsłania Anna Wójcikowska w swoim audiopaperze Ponad partyturą. Wykonawstwo otwarte „Warsztatu Muzycznego” w archiwalnych nagraniach. To efekt badań doktorskich autorki nad dorobkiem pionierów wykonawstwa muzyki i nowej w Polsce, które ukazują nietylko cenne źródła, lecz także trudności w dostępie do archiwum. Czy archiwum dźwiękowe jest zawsze otwarte?

W archiwistkę dźwiękową zamienia się także Dorota Błaszczak w swojej pracy Archiwum inspiracji. W nierozerwalny sposób łączy się w niej perspektywa zawodowa i osobista, doświadczenie pracy w archiwum radia oraz prywatna praca dźwiękowej pamięci, która nierzadko inspiruje autorkę do tworzenia słuchowisk i prac artystycznych. To także instruktaż z tworzenia autoarchiwum, przejęcia odpowiedzialności za archiwizację własnego dorobku.

W kolejnej pracy, Agnieszka Lniak i Monika Glossowitz wprowadzają wątek historii mówionej i pamięci przechowywanej w opowieściach osób, których głosy nie są słyszane w głównym nurcie pisania o historii. Pamiętniki kobiet z rodzin górniczych to archiwum wspomnień i głosów, lecz także archiwum pamiątek i zdjęć. To opowieść o obecności i nieobecności kobiet w społecznościach górniczych, archiwum miejsc widmowych, czyli zamkniętych kopalni, oraz archiwum projektu autorek, ich wielomiesięcznej i wielopoziomowej pracy badawczej.

Na koniec tej części promonujemy audiopaper o literaturze jako repozytorium dźwięków archiwalnych. Katharina Schmidt w pracy Read with Thine Ears: Literature as Sonic Archive wprowadza wątek poezji i powieści jako form komunikacji, w których odnaleźć można zapis dźwiękowy, szczególnie przed zapisem fonograficznym. To propozycja archiwum spekulatywnego, wymagającego precyzyjnej pracy wydobywania dźwięków ze słów i myśli takich twórczyń i twórców, jak Emily Dickinson, John Clare, Virginia Woolf czy James Joyce. Zaprasza do ponownego zadania pytania o literaturę jako źródło do badania dźwięków przeszłości.

[[FILE#3]]

Poprzez nasz numer chcemy Was także zaprosić do dźwiękowej pracy wyobraźni, tworzenia projektów archiwów spekulatywnych.

Ostatnią część otwiera The Archive of Future Signals Karen Werner. To praca z pogranicza sztuki radia, która tropi utracone częstotliwości w spektrum FM. Zadaje pytanie o to, gdzie dźwięki przepadają, ale też, gdzie mogłyby się znaleźć. To ćwiczenie z dźwiękowej spekulacji zaprasza nas do wyobrażenia sobie archiwum przyszłości.

Numer zamykają dwie prace związane z nieistniejącymi już Zakładami Radiowymi im. Marcina Kasprzaka na warszawskiej Woli. Marta Michalska i Iza Smelczyńska wprowadzają nas w tematykę pamięci miejsca, którego juz nie ma i archiwizowania materiałów, których wcześniej nikt nie gromadził. Relacje historii mówionej, z których chcielibyśmy i chciałybyśmy się czegoś dowiedzieć na temat pracy w zakładzie, zostają wplecione w radiowy i historyczny szum.

***

Editorial – transcription

What is the sound archive and where is it situated? Is it a site of memory, an institution, a digital space, or rather a certain idea and a certain longing? What is included in a sound archive, who is responsible for it and whom should it serve in the future?

These are the questions we asked while programming the new, audiopaper issue of the Glissando magazine, and its theme are sonic archives.

Each work interpretes an idea of a sonic archive in a creative and inspiring way. The issue gathers questions of memory and remembering, archives of nature and archives of humans; questions of sounds which – through archivisation – build a sense of community, and of sounds which arise anxiety and fear. Each author also provided a unique interpretation of an audiopaper formula. We will find works deprived of traditional narrative and mixed-media works intertwining sound, image, and text.

We divided our issue into three files. File one: ghosts, file two: In search of lost sources, file 3: imaginary archives.

***

[[FILE#1]]

The first bunch of works is called GHOSTS and includes those audiopapers, which interpret the sonic archive in a hauntological way. 

In her work Cemeteries Lena Achtelik quite literally takes us to final resting places: places of hypermemory and stories of the past. She studies the sounds of a cemetery, but also of nature surrounding the cemetery. At the very beginning she dismantles our idea of an archive and introduces a theme of forgetting and decay, rather remembering and preservation.

The next work titled Still No Explanation by Aleksandra Przybysz is an archive of sounds bizarre and unexplained. This is an archive of anxiety on the verge of conspiracy theory – mysterious sonic anomalies which lack rational explanation. These sounds – unearthed from the depths of the internet and collected by the author – comprise of a two-faceted work: without the uncanny description the sounds may sound like a rather pleasant ambient.

In the GHOSTS file there is also a work on listening to the Patagonian wind, curated by Max Bober. Recording the Wind: Intuitions, Narratives and Poetical Practices in Patagonian Realities is dedicated to memory and identity, held in the power of the wind. This is a story of a colonial past and a question of intermedia possibilities of an archive: is it possible to map and archive the flow of the wind in voiceless communities?

The GHOSTS file ends with a crow archive of Agata Dyczko. In the summer 2024 in Warsaw, crows, rooks and jackdaws were dying on a large scale. The author reads Facebook comments on that matter, expressing anxiety, anger, but also willingness to help and demands for explanations. This work is an archive of helplessness and mourning, yet at the same time serves as a form of commemoration. An archive as an epitaph. 

***

[[FILE#2]]

The second file is titled  In Search of Lost Sources, because it introduced some basic challenges of archival work – source excavation and access.

The complexities of working with archival sound material are presented by Anna Wójcikowska in her work Beyond the Score. Open Performance of Warsaw Music Workshop in Archive Recordings. This is her PhD work, in which she researchers an artistic output of these new music pioneers in Poland. Her audiopaper not only showcases some valuable sources, but also highlights difficulties in accessing the archive. Is the sonic archive always available?

In her work Archive of Inspiration Dorota Błaszczak too turns into a sonic archivist. She intertwined both professional and personal perspectives, an experience of work in a radio archive and a private work of sonic memory – which often serves as an inspiration to sound and artistic works. This audiopaper is also a manual of self-archivisation and how to take responsibility for archiving our own work.  

In the next work, Agnieszka Lniak and Monika Glossowitz introduce a topic of oral history and memories encased in the stories of those, whose voices are not heard in the mainstream historiography. The Diaries of Women from Miners’ Families is an archive of voices and memories, but also of relics and photographs. This is a story of presence and non-presence of women in miners’ communities, an archive of spectral places, such as inoperational mines. Lastly, this is an archive of authors’ work, their longlasting and multilayered research project

At the end of this part we propose an audiopaper on literature as a repository of archive sounds. Katharina Schmidt in her work Read with Thine Ears: Literature as Sonic Archive introduces an idea of poetry and prose as those forms of communications, which enable sonic writing, particularly before phonographic recordings. This is a proposition for a speculative archive, which demands a precise work of discovering sounds in thoughts and works of Emily Dickinson, John Clare, Virginia Woolf or James Joyce. This audiopaper invites us to rethink the question of literature as a source to study the sounds of the past.

[[FILE#3]]

With this issue we wish to invite you to undertake an effort of sonic imagination. 

The final part is opened by The Archive of Future Signals by Karen Werner. This is a work on the edge of radio art, which investigates the lost frequencies in the FM spectrum. The author asks the question of where sounds go, but also – where they could have been. This is an exercise in sonic speculation and an invitation to imagine the archive of the future.

The issue is closed by two works referring to non-existing Radio Factory in Warsaw district of Wola. Iza Smelczyńska and Marta Michalska introduce a topic of how we remember the place which is already gone, and how to archive the material which has never been archived. Oral history interviews, which could serve as a source of our knowledge about the factory, are being enmeshed in radio and historical noise.